Hidrolik sistemler ilk olarak kullanılmaya başlandığı zamanlardan itibaren farklı alanlarda aktif olarak tercih ediliyor. Bu sistemler sayesinde normalde ciddi anlamda zorlu olan süreçler daha kolay şekilde yapılı hale gelmeye başladı. Kullanılan sistemlerin incelenmesi esnasında ortaya çıktığı üzere sistem içerisinde farklı parçalar yer alır. Hidrolik piston da bu parçalar arasında kendine yer buluyor. Bu parçalar hidrolik sistemlerinde enerji dönüşümünü gerçekleştirir ve mekanik enerjiyi hidrolik enerjiye ya da hidrolik enerjiyi mekanik enerjiye döndürme aşamasında aktif olarak kullanılır. H. piston genel olarak bir silindirin içerisinde hareket eden bir çubuktan meydana gelir. Bu çubuk hidrolik sıvının basıncının altında piston hareket etmektedir. Bu hareket de bir mekanizmanın kontrolüne ya da mekanik yükün hareketine yardımcı olmaktadır.
Yapılacak hidrolik piston araştırmaları ile de görülebileceği üzere bu pistonlar Pascal’ın yasasına dayanarak çalışırlar. Ortaya çıkmış olan bu yasaya göre kapalı bir sistemde var olan basınç, herhangi bir noktada uygulanacak kuvvetin etkisini eşit şekilde her yöne iletilir. Bundan dolayı da hidrolik pistonlar basıncın altında hareket ve kuvvet sağlamak adına ideal çözüm olarak görülür.
Hidrolik Piston Çalışma Mekanizması
Genel olarak hidrolik piston modelleri farklı mekanizmalar ile çalışabilirler. Bilinen en temel hidrolik piston tasarımları ise tek etkili ve çift etkili pistonlar olarak tanımlanırlar. Tek etkili pistonlar yalnızca bir yönde ve genellikle itme şeklinde hareket sağlarlar. Geri dönüş hareketi adına isteğe göre yay ya da farklı bir mekanizma tercih edilebilir. Tek etkili pistonlar çoğunlukla belirli hareketlerin gerçekleştirilmesi ya da yüksek yüklerin kaldırılması gibi çeşitli uygulamalarda tercih edilebilirler.
Çift etkili piston modelleri ise itmeli çekmeli olmak üzere iki yönde hareket etme özelliğine sahiptir. Bu piston modelleri temelde hidrolik sıvının pistonun her iki tarafında yer alan basıncın altında hem itilmesi hem de emilmesi ile çalışır. Böylece çok daha hassas kontrole ve karmaşık olan hareketlerin gerçekleştirilmesine de izin verilmiş olunur.
Hidrolik Piston Nerelerde Kullanılır?
Endüstriyel alanlarda gerçekleştirilen farklı çalışmalarda hidrolik pistonların kullanılmakta olduğunu görmek mümkündür.
- Otomotiv endüstrisi: Araçlarda bulunan fren sistemleri başta olmak üzere süspansiyon sistemleri ve direksiyon mekanizmaları gibi farklı bileşenlerde hidrolik pistonlar yer alır.
- Tarım makineleri: Biçerdöverler, traktörler ve çeşitli tarım ekipmanlarında aktif olarak kullanılan hidrolik pistonlar sayesinde hassasiyet kontrolü ve yüksek güç gerektiren durumlarda çalışmalar oldukça kolay bir hale gelir.
- Madencilik ve inşaat ekipmanları: Buldozerler, vinçler, maden makineleri ve ekskavatörler gibi ağır olan makinelerde hidrolik pistonların tercih edildiği görülebilir.
- Endüstriyel makineler: Enjeksiyon kalıplama makineleri, paketleme makineleri ve presler gibi endüstriyel alanlarda sıklıkla kullanılan makinelerde bu pistonlar aktif olarak kullanılır.
- Hidrolik sistemler: Hidrolik pompalar, hidrolik valfler ve hidrolik güç üniteleri gibi hidrolik sistemlerdeki pek çok bileşen h. piston ile beraber çalışır.
Hidrolik Piston Bakımı
Hidrolik sistem içerisindeki önemli elemanlardan biri olan hidrolik piston, normalde uzun süreler boyunca sorunsuz şekilde kullanılabilmesi adına dayanıklı malzemelerden üretilirler. Ancak kullanım ömrünün uzaması ve her zaman verimin yüksek halde sürdürülmesi adına mutlaka düzenli olarak bakımının yapılması gerekir. Bakım işlemleri için ilk adımda hidrolik sistem kapatılarak piston ve valf alanının dikkatlice gözden geçirilmesini içerir. Böylece ilgili alanda sızıntı ya da hasar olup olmadığı görülebilir.
Pistonun etrafında kir ve yağ olması son derece olası bir durumdur. Bunların hidrolik piston çalışmasını engellememesi adına mutlaka uygun temizleyici ürünler ve bez tercih edilmelidir. Valf contaları kontrol edilirken gerekli görülmesi durumunda doğru contalar ile değiştirilmelidir. Çünkü contaların sızdırması demek pistonun olması gerektiği gibi etkili şekilde çalışmasını engelleyecektir. Bakım işlemi esnasında dikkat edilmesi gereken önemli diğer detay ise pistonda hareketi sağlayan yağ seviyesinin kontrol edilmesidir. Eğer ki gerekli görülüyorsa ilgili alana yağ eklenmeli ya da yağ değiştirilmelidir.
Modeline bağlı olarak hidrolik piston içerisinde farklı parçalar bulunabilir. Dolayısıyla bakım işlemi yapılırken bu parçalar da kontrol edilmeli, temizliği yapılırken hasar gördüğü düşünülen parçaların değişimi yapılmalıdır. Gerekli temizlik ve bakım işleminin yapılmasından sonra pistonun montajının gerçekleştirilmesine sıra gelir. Montaj işlemi yapılırken bütün parçaların doğru şekilde yerleştirildiğinden ve bunların sıkıca ilgili yerlere sabitlendiğinden emin olunmalıdır. Bakım ve montaj işlemlerinin yapılmasından sonra hidrolik sistem tekrardan açılma ve pistonun doğru şekilde çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir.
Genel olarak hidrolik piston bakımı oldukça kolay bir işlemdir. Bireyler gerekli detayların üzerinde durmaları sonucunda sorunsuz şekilde bakım işlemlerini yapabilirler. Ancak kimi zaman bakım çalışmaları konusunda zorluk yaşayanlar ya da gerekli adımları doğru şekilde atamadığını düşünenler olabilir. Böylesi durumlarda hiçbir şekilde hidrolik sisteme zarar verilmeden piston bakımının yapılması adına profesyonel isimler ile iletişime geçilmesi gerekir. Bu sistemler ilk aşamada h. pistonun çeşidine bakarak en doğru adımları atmak için çalışmalarına başlayacaktır.
Bu isimlerin gerçekleştirecekleri hidrolik piston bakım işlemleri sırasında gerekli görüldüğü yerlerde revizyon işlemleri de yine gerçekleştirilir. H. pistonların doğru şekilde revize edilmesi sayesinde kullanım ömürleri ciddi oranda artar. Ve bu süre içerisinde de piston, hidrolik sistem içerisinde her zaman beklendiği gibi yüksek seviyelerde çalışmaya da sorunsuz şekilde devam edecektir.